مقدمه
جام جهانی بیست و دوم پس از بالا و پائین‌ها و حواشی بسیار، نهایتا با قهرمانی تیم ملی فوتبال آرژانتین به پایان رسید و کشور قطر موفق شد یکی از بهترین دوره‌های جام جهانی را برگزار کند. به هر حال این جام از جنبه های گوناگونی یگانه بود.
برای اولین بار کشوری مسلمان در غرب آسیا میزبان رقابت ها بود و دست بر قضا و باز هم برای اولین بار یک کشور مسلمان آفریقایی به مرحله نیمه نهایی صعود کرد و الحق مراکش تحسین همگان را برانگیخت.
مسابقه نهایی
در مسابقه نهایی آرژانتین و فرانسه رقابتی نفس گیر و پر هیجان را به نمایش گذاشتند و برای اولین بار در دوره فوتبال مدرن شش گل در فینال رد و بدل شد تا با رکوردی که از سال ۱۹۶۶ بر جای مانده بود برابری کند. نکته دیگر این فینال هتریک کلیان امباپه بازیکن کامرونی الاصل فرانسه بود، حالا دیگر فقط جف هورست انگلیسی تنها بازیکنی نیست که در فینال مسابقات به تنهایی سه گل به ثمر رسانده‌است.
مسابقه نهایی می رفت که با گل سوم آرژانتین توسط لیونل مسی به پایان رسد که باز هم فرانسه بازی را به تساوی کشاند اما عکس العمل نجات بخش مارتینز سنگر بان آرژانتین در دقیقه آخر وقت دوم اضافه مانع از آن شد که این فینال بسیار دراماتیک به پایان رسد و دست آخر نتیجه بازی را ضیافت ضربات پنالتی تعیین کرد. در نیمه دوم وقت های اضافه وقتی مکرون رئیس جمهور فرانسه بازی را با نگرانی از جایگاه ویژه دنبال می‌کرد تنها بازیکن فرانسوی الاصل در میدان دیگو لوریس دروازه بان تیم فرانسه بود والباقی بازیکنان فرانسه آفریقایی تبار بودند. گویی دو تیم از جنوب جهانی رو در روی یکدیگر ایستاده بودند.
حالا دیگر مسی زیر سایه دیگو مارادنا نیست و توانست با فتح جام جهانی ثابت کند که می‌تواند با تیم ملی اش هم بدرخشد. اما دیگو نبود تا ببیند و در این جشن بزرگ مردم آرژانتین شرکت کند. آرژانتین در حالی برای سومین بار و بعد از ۳۶ سال جام را به خانه برد که اولین بازی را در کمال ناباوری واگذار کرده بود اما به تدریج و در طول برگزاری جام به انسجام تیمی و اعتماد به نفس لازم رسید تا رقیبان را یکی پس از دیگری از پیش روی بردارد.
حواشی غیر ورزشی
حواشی این جام از مدت ها قبل و پس از انتخاب روسیه و قطر به میزبانی جام های جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ آغاز شده بود، دقیقا از روزی که کشورهای آمریکا و انگلستان رقابت میزبانی را به روسیه و قطر باختند. پس از آن بود که اف بی آی تحقیقات گسترده ای را آغاز کرد که منجر به برکناری و زندانی شدن تعدادی از مقامات فدراسیون بین المللی فوتبال فیفا شد و پس از آن کارزار گسترده‌ای علیه قطر به اتهام عدم رعایت حقوق بشر و آزادی بیان به کار افتاد. این کارزار شامل عدم رعایت حقوق دگرباشان جنسی در قطر و بد رفتاری با کارگران مشغول در ساخت و ساز استادیوم‌های فوتبال در قطر نیز بود. از طرفی سعی شد که نماد رنگین کمانی که پرچم دگرباشان جنسی است بر البسه و بازوبند کاپیتانی تیم های حاضر، علی الخصوص تیم های شمال جهانی، نقش ببندد. به عنوان مثال تیم ملی فوتبال آلمان سعی در ورود به قطر با هواپیمایی منقش به پرچم رنگین کمانی داشت که با مخالفت مقامات قطری از فرود هواپیمای تیم آلمان در قطر جلوگیری شد. از طرفی دیگر در حالی که تمام طراحان و سازندگان استادیوم‌های میزبان جام جهانی قطر کشور های غربی هستند و ایشان مسئول مستقیم سلامت و شرایط ایمن کارگاهی کارگران خود بودند، در تمام رسانه‌های جریان اصلی کل مسئولیت بد رفتاری با کاگران بر دوش دولت قطر گذارده شد. در واقع یک پیمانکار ساختمانی همیشه مسئول اولیه سلامت و شرایط ایمن کارگران خود می‌باشد اما کینه آمریکا و انگلیس دست به دست هم داده بودند تا قطر را بدنام کنند. اینها همه در شرایطی است که در کلیه پروژه‌های ساخت و ساز صنایع نفت و گاز در قطر کارگران شرایط مشابهی دارند اما چون کشورهای شمال جهانی مستقیما منتفع هستند معمولا صدایی به انتقاد از اجرای این پروژه ها برنمی خیزد.
علاوه بر همه اینها، حوادث اخیر ایران هم می‌توانست برای قطر هم دردسری در مدیریت فضای استادیو ها ایجاد کند که قطر توانست به خوبی این حاشیه را هم مدیریت کند.
از دیگر استثنائات این دوره، برگزاری مسابقات در فصل پاییز و در میانه‌ی فصل لیگ‌های اروپایی بود. ظاهرا قطر در پیشنهاد اولیه درخواست میزبانی متعهد شده بود که کلیه استادیم‌ها را مجهز به سیستم‌های تهویه مطبوع کند تا با کنترل دما و رطوبت هوای داخل استادیوم شرایط مناسبی را برای بازیکنان و تماشاگران ایجاد کنند تا گرمای طاقت فرسای تابستان قطر کمی قابل تحمل شود اما ظاهرا این امکان میسر نشد و فیفا مجبور شد که جام جهانی را میانه فصل فوتبال اروپا برگزار کند.
از دیگر حوادث قابل ذکر نمایش پرچم مردم مظلوم فلسطین توسط بازیکنان تیم ملی فوتبال مراکش بود که الحق و الانصاف فریاد مظلومیت مردم فلسطین را به گوش مردم جهان رساند. تیم مراکش به تنهایی صدای جهان اسلام و کشور های استعمار کشیده افریقایی شد و علاوه بر نتایج درخشان خود از این نظر هم آبرو داری کرد.
تیم ملی مظلوم
علیرغم برگزاری بسیار منظم و کیفیت فنی بالای مسابقات، از خاطرات بسیار تلخ این دوره ستمی بود که بر تیم ملی فوتبال ایران رفت و کام طرفدران تیم ملی را تلخ نمود.
جام جهانی فوتبال هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود و در واقع ویترین و نمایشگاه بهترین های جهان فوتبال است تا با هم جوانمردانه رقابت کنند. برد و باخت در زمین ورزش که لازمه‌ی هر رقابت ورزشی است در نهایت اشک و لبخند وغرور طرفداران را به دنبال دارد اما در این دوره فقط تلخ کامی نصیب فوتبال دوستان ایرانی شد و تیم ملی فوتبال ایران که بیش از هر زمان دیگر نیاز به حمایت روحی و روانی داشت مورد ترور شخصیت قرار گرفت و نهایتا نتوانست تمام توانایی خود را به نمایش بگذارد و با صعود به مرحله یک هشتم نهایی تاریخ ساز شود. به هر حال این غوغا هم به پایان رسید و ما مانده‌ایم و تجربه اندوزی تا مبادا خطا هایی گذشته دوباره تکرار شوند.
