مقدمه

حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی قطر مصادف بود با اوج هیجان و خشم در فضای مجازی و به معترضان بهانه‌ای واهی داد تا این مسابقات را تحریم کنند. از طرفی نیز این مسابقات فرصتی یکتا ایجاد کرد تا اعتراضات به مرگ مهسا امینی را نمادی بین المللی ببخشد. نوع مواجهه با تیم ملی، هر چند غلط، با توجه به شرایط روانی جامعه در آن روزها قابل فهم بود اما سئوال این است که وجه تشابه تیم ملی با برگزاری مراسم شب یلدا در بین خانواده‌های ایرانی چیست که این چنین مورد هجوم رسانه‌های محور عبری عربی غربی قرار گرفته؟ اگر باز هم به غلط بپذیریم که جامعه همیشه حس همدلی یکسانی به تیم ملی نمی‌تواند داشته باشد اما آیا مشخصات شب یلدا دوره به دوره و سال به سال متفاوت می‌شود؟ مثلا شب یلدای امثال از پارسال کوتاه‌تر یا سیاه‌تر است؟ در ادامه این مطلب به طور مشروح به این سئوالات پاسخ داده خواهد شد.

یلدا آقا فضلی کیست؟

برای شناخت یلدا آقا فضلی باید بدانیم که هم اکنون در دائر المعارف ویکیپدیا صفحه ای به نام این دختر جوان وجود دارد که او را این گونه معرفی می کند:

“یلدا آقافضلی دختر ۱۹ ساله ای بود که در جریان خیزش 1401 ایران  در روز چهارم آبان درحوالی خیابان انقلاب  تهران بازداشت و روز ۱۵ آبان آزاد شده بود..

وی روز ۲۰ آبان ماه در خانه فوت کرد. برخی رسانه‌ها و کاربران علت مرگ مشکوک یلدا را خودکشی عنوان کرده‌اند. اما بر اساس فایل صوتی صحبت با دوستش، که در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته، او از این که اظهار پشیمانی نکرده، ابراز خوشحالی می‌کند. مرکز رسانه قوه قضاییه به نقل از سرپرست دادسرای جنایی استان تهران ادعا کرد که آقافضلی به علت مصرف بیش از حد مواد مخدر از نوع شیشه درگذشته است.  مراسم خاکسپاری وی، روز شنبه ۲۱ آبان تحت تدابیر شدید امنیتی در بهشت زهرا برگزار شد.”

این معرفی دقیقا همان روایتی است که شبکه سعودی اینترنشنال در روز سه شنبه ۲۹ آذر ماه امسال از وی در وب سایت خود ارائه کرده و مدعی شده که مراسم چهلم مرگ این دختر جوان مصادف شده با شب چله یا شب یلدا و باید این شب را به فرصتی برای ادامه و تشدید اعتراضات تبدیل کرد. همانطور که در تصویری از حساب کاربری تویتر این شبکه ماهواره ای می بینیم، حمیت و همدلی ایرانیان زیر سئوال رفته که چگونه حاضر می‌شوند در این شرایط شب یلدا را جشن بگیرند.

از طرفی و در همراهی با شبکه سعودی اینترنشنال در سرتاسر شبکه‌های مجازی کارزاری با کمک بات‌ها به راه افتاده تا مردم ایران این ایام را به اعتصاب سراسری دیگری بدل کنند که این هم به خودی خود نشان از ناکام ماندن فراخوان های قبلی اعتصاب عمومی در ایران دارد.

این‌ها همه به خوبی نشان می‌دهد که آرامش روانی جامعه ایران هدف قرار گرفته شده تا ایرانیان را از زندگی عادی باز دارد و انجام هر گونه کنش عادی مثل برگزاری مراسم شب یلدا را تبدیل به عذاب وجدان برای شهروندان کند.

یلدا ایرانیست یا حکومتی؟

این گونه عکس العمل ها به برگزاری مراسم ملی در سال ۱۴۰۱ در حالی انجام می‌شود که تا همین سال گذشته این گونه تبلیغ می‌شد که اعیادی مانند نوروز یا شب یلدا، امور ملی هستند و جمهوری اسلامی به عنوان حاکمیتی غیر ملی بالذات با این مراسم سر ستیز دارد و به عنوان یک مبارزه مدنی بر همه مردم ایران واجب کفایی است که این مراسم را با شدت وغلظت هر چه بیشتر برگزار کنند. به عنوان مثال در همه ۴۳ سال گذشته و در اوقاتی که ماه محرم یا رمضان با عید نوروز مصادف می شد، اینطور شایع می‌کردند که امسال شیعه عید ندارد و از این طریق مردم را به یک مبارزه منفی دعوت و تشویق می‌کردند تا با پر رنگ تر برگزار کردن عید نوروز به حاکمیت دهن کجی کنند. در واقع گویی جشن گرفتن مراسم و آئین های بومی و ملی بازیچه دست اغراض سیاسی براندازان بوده و هست. یعنی هر وقت لازم باشد این اعیاد را پر رنگ می کنند و در دیگر شرایط آن را کم رنگ. تا همین سال پیش شبکه‌های مجازی پر بود از فراخوان‌هایی که ایرانیان خارج از کشور را دعوت به حضور در جشن مهرگان می‌کردند و مدعی بودند که جمهوری اسلامی با ذاتی غیر ملی مانع از گسترش اعیاد و مراسم ملی می شود.

همه این تناقضات در حالی تبلیغ می‌شود که مثلا در پاییز امسال کسی نگفت که به علت شدت تالمات روحی جشن هالوین را نباید برگزار کرد یا قطعا در یکی دو ماه آینده تبلیغی بر علیه جشن عشاق یا ولنتاین نخواهد شد چرا که هدف اصلی ملی زدایی و هویت کاهی است تا با تزریق مراسم غربی آن را جایگزین اعیاد ملی کنند. این رفتار یادآور حرف غلطی است که روزگاری سید حسن تقی زاده گفته بود: برای رشد و پیشرفت باید سر تا به پا غربی شد.

ایران هدف است

از وقتی که کره زمین با این سرعت به دور خود و خورشید می چرخیده، در نیم کره‌ی شمالی آخرین شب پاییز همین بوده که هست و در محدوده جغرافیایی ایران تمدنی، حداقل از سال ۵۰۲ پیش از میلاد، آن را جشن می‌گرفته‌اند. جشن گرفتن این شب عنصری وحدت بخش بوده تا همه‌ی ایرانیان را حول محوری مشترک دور هم گرد آورد. یلدا آن شبی است که طول تاریکی در شبانه روز روی به اضمحلال می‌گذارد و تاریکی برای ایرانیان باستان معادل با اهریمن بوده پس هزیمت اهریمن شایسته‌ی جشن و سرور است.

آن چه که در فضای رسانه ای روزهای جام جهانی اتفاق افتاد نه فراموش شدنی است نه بخشودنی. آنجا که فضای رسانه ای و مجازی بات های عبری عربی غربی سعی کردند که شکافی در یک امر ملی به نام تیم ملی فوتبال ایران بیاندازند، ادامه‌ای دارد که نباید از آن غافل شد. چرا که وقتی یک امر ملی زیر سئوال رفت این درگاهی خواهد شد جهت تشکیک در کلیه امور ملی و این مسیر سرانجامی جزء انشقاق و افتراق و نهایتا بحران هویت نخواهد داشت. ملتی که که فاقد امر ملی شود یعنی به آسانی در سراشیب انحطاط و نابودی گام بر می دارد.

تحریم شب یلدا و هجمه به آن چیزی جزء هدف قرار دادن انسجام ملی نیست و این به روشنی نشان می دهد که هدف فقط و فقط زدن ایران و متلاشی کردن روحیه ی ملی است.

یلدا مال ماست و از زمان داریوش یکم در تقویم ما بوده تا الان و خواهد بود تا ابد. در همه ی سال های تاریک تاریخ ما یلدا بوده و متعلق به همه‌ی خطه‌ی ایران تمدنی است. فرقی نمی‌کرده که در اشغال نظامی متفقین بودیم یا تحت حمله مغول هر چه که بود و در هر حال، چه فتح چه هزیمت، یلدا بوده و ما آن را جشن گرفته ایم. نباید فراموش کنیم که چه جان فشانی‌ها شد تا ما در امنیت و یکپارچه کنار هم باشیم و ما باید شکرگزار و محافظ این انسجام و امنیت بمانیم.

امسال باید دور هم بنشینیم با خوردن تنقلات و اناردان‌کرده و هندوانه، البته اگر مشکلات اقتصادی اجازه دهد، باز هم بگوییم و بخندیم و غیبت کنیم. شاهنامه یا حافظ یا قرآن بخوانیم و همه عادت سال‌های پیش را تکرار کنیم. باید از همین شب‌یلدا شروع کنیم والا در نوروز ۱۴۰۲ باید باز هم در مورد بدیهیات صحبت کرد.